به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

ترکیه و نظم نوظهورِ جهانی

تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۴۷۹۸۲

ترکیه از جمله کشور‌هایی در عرصه بین المللی است که از موقعیت و جایگاهی راهبردی و بسیار مهم برخوردار است.

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو_ ترکیه از جمله کشور‌هایی در عرصه بین المللی است که از موقعیت و جایگاهی راهبردی و بسیار مهم برخوردار است. این کشور جمعیتی قابل توجه، ارتش قدرتمند، و تاریخ و گذشته قابل توجهی دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این حال، این کشور از جمله کنشگرانی است که در نوع خود می‌تواند نقشی مهم و قابل توجه را در عرصه معادلات آتی منطقه خاورمیانه نیز بازی کند.

در این راستا، یکی از روسای سابق سازمان جاسوسی بریتانیا MI6 در موضع گیری می‌گوید که آینده منطقه خاورمیانه در دستان دو کشور است: ایران و ترکیه. در این رابطه وی تاکید می‌کند که ترکیه همراه با جهان غرب است، اما ایران در این زمینه مقاومت‌هایی جدی دارد و باید هر آنچه در توان است انجام شود تا ایران نیز موقعیت و وضعیتی شبیه به ترکیه پیدا کند و با غرب و دستورکار‌های کلان بین المللیِ آن همراه شود.

در این چهارچوب، تلاش‌هایی زیادی انجام می‌شود که تا جای ممکن همکاری‌های راهبردی میان ایران و ترکیه شکل نگیرد. مساله‌ای که در صورت تحقق می‌تواند تبعات به شدت خسارت بار و ویرانگری را برای قدرت‌های غربی به همراه داشته باشد. "احمد جانسیز" استاد روابط دانشگاه گیلان در این رابطه می‌گوید: طرح و برنامه‌های سازمان جاسوسی برتیانیا برای منطقه خاورمیانه حقیقتا عجیب هستند. ایران و ترکیه منافع مشترک فراوانی دارند. شاید یکی از نکات مشترک و محوری که هم ایران و هم ترکیه در تاریخ خود تجربه کرده اند، مساله دشمنی بریتانیا با هر دو کشور و مقاومت آن‌ها در برابر این مساله بوده است.

در مساله مراودات ایران و ترکیه با غرب نیز یک نکته مشهود بوده است و آن این مساله است که هر دو کشور از استاندارد‌های دوگانه عغرب علیه خود در موضوعات مختلف شدیدا رنج می‌برند. البته که وقتی در تاریخ دو کشور نگاه می‌کنیم، مواردی وجود داشته که هم ایران و هم ترکیه در نبرد با استعمار انگلستان پیروزی‌هایی داشته اند که به نظر من همگی این رویداد‌ها از این پتانسیل برخوردراند که به مثابه روز‌هایی ملی در تاریخ دو کشور گنجانده شوند و هم ایرانی‌ها و هم ترکیه‌ای ها، آن را پاس بدارند و برایشان جشن بگیرند. باید توجه داشت که شاید نسل‌های جدید چندان اطلاعاتی در مورد این پیروزی‌ها نداشته باشند.

البته که هم ایران و هم ترکیه همانطور که پیشتر نیز گفته شد هدفِ اقدامات خصمانه استعمار برتیانیا نیز قرار داشته اند. شاید یک نمونه واضح این مساله در مورد ایران به دوره حضور "محمد مصدق" در عرصه قدرت سیاسی ایران و اقدام او در ملی کردن صنعت نفت برگردد که البته در نهایت به مهندسی یک کودتا از سوی بریتانیا و آمریکا علیه دولت وی ختم شد. مساله‌ای که در نوع خود خسارتی جدی را به غرور ملی مردم ایران سبب شد و آن‌ها هیچگاه به واسطه حس استقلال طلبی خود نمی‌توانستند بپذیرند که کشور‌های غربی بر آن‌ها و امورشان حاکمیت داشته باشند.

با این همه، درشرایط فعلی، روابط ایران و ترکیه وضعیت خوبی دارد. ایران صنعت نفت و گاز پیشرفته‌ای دارد و ترکیه به شدت به منابع انرژی ایران نیاز دارد. در عین حال مثلا ایران و ترکیه در بحث تولید تسلیحات نظامی نیز کنشگرانی قابل توجه هستند و همین مساله می‌تواند راه را برای همکاری‌های نظامی میان آن هم هموار کند. در واقع، هر دو کشور موقعیتی مکمل را در رابطه با یکدیگر دارند.

در این نقطه باید توجه داشت که سیاست‌های دولتی نظیر بریتانیا نسبت به منطقه خاورمیانه سال هاست که ثابت بوده است. این سیاست تا حد زیادی بر اختلاف افکنی میان کشور‌های مختلف از جمله ایران و ترکیه استوار بوده است. البته که نمود‌های منطقه‌ای دیگرِ این سیاست نیز به وضوح خود را به نمایش گذاشته و می‌گذارند. در این چهارچوب، بریتانیا و دیگر قدرت‌های غربی با اختلاف افکنی میان ایران و ترکیه به دنبال آن بوده اند تا از اتحاد این دو کشور که در نوع خود می‌تواند دستاورد‌های قابل ملاحظه‌ای را به همراه داشته باشد. جلوگیری کنند.

با این همه، یک نکته مهم در این میان این است که در شرایط کنونی حتی روشنفکران و نخبگان دو کشور ایران و ترکیه هم روابط مناسبی با یکدیگر ندارند. در واقع اگرچه روشنفکران هر دو کشور در شرایط مشابه تاریخی قرار داشته اند با این حال نتوانسته اند ارتباط خوبی با یکدیگر بگیرند. حتی در عصر پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران هم شاهد بودیم که به تدریج در ترکیه جریان‌های اسلامگرا قدرت را به دست گرفتند.

با این حال، علی رغم تمامی این شباهت‌ها میان دو کشور، روابط به نحوی منسجم میان این دو سیر صعودی نداشته است. مساله‌ای که موضوع بسیاری از مطالعات و پژوهش‌ها نیز بوده است. البته که در این میان نقش عوامل خارجی و مخصوصا انگلیسی‌ها قابل تامل است.

در این راستا، برنامه "اینسایتِ" اشبکه پرس تی وی در گفتگو با "احمد جانسیز"، استاد روابط بین الملل دانشگاه گیلان، به ترکیه و رویکرد‌ها و جایگاه آن به/در نظم جهانی در حالِ ظهور و البته مناسبات این کشور با ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه ای، پرداخت.

احمد جانسیز در مورد سناریو‌های محتممل در مورد آینده روابط ایران و ترکیه، سیاست داخلی ترکیه و همچنین موقعیت منطقه‌ای و بین المللی این کشور گفت: ترکیه سال هاست که پشت درِ اتحادیه اروپا قرار گرفته و کشور‌های اروپایی نظیر فرانسه به هیچ عنوان تمایل ندارند که این در را به روی ترکیه به دلایل ایدئولوژیک و فرهنگی باز کنند. در مورد حضور ترکیه در ناتو نیز تقریبا شرایط مشابهی بقرار است. در واقع، علی رغم عضویت ترکیه در سازمان ناتو شاهد آن هستیم که این کشور به عنوان یک عضو واقعی در این سازمان پذیرفته نمی‌شود و همین مساله برخی اختلافاتِ ترکیه با قدرت‌های عضو ناتو را سبب شده است.

نمود عینی این مساله را ایران نیز شاهد بوده است و سال هاست که قدرت‌های غربی روابط سازنده‌ای را با ایران تعریف نمی‌کنند. این در حالی است که در بسیاری از موارد و نمونه‌های تاریخی شاهد آن بوده ایم که هم ایران و هم ترکیه به نوعی قربانی رویه‌های نادرست کشور‌های غربی شده اند. بدتر از همه اینکه قدرت‌های غربی کمک‌های زیادی نیز به دشمنان مشترک ایران و ترکیه نظیر گروهک "پ ک ک" می‌کنند. البته که تهران و آنکارا هم در این فضا هنوز به سمت همکاری جهت مقابله با تهدیدات مشترک حرکت نکرده اند.

البته که بالا و پایین‌های زیادی را مثلا در روابط خارجی ترکیه و نوع رویکرد آن به رژیم صهیونیستی، دولت سوریه، و دیگر مسائل منطقه‌ای نیز می‌بینیم. از این منظر، به نظر می‌رسد که اگر قرار باشد روابط راهبردی میان ایران و ترکیه تعریف شود، ابتدا دو طرف باید مشکلات مهم خود را حل کنند. در این نقطه این سوال مطرح می‌شود که این مشکلات چه هستند؟ به نظر می‌رسد در این رابطه روشنفکران دو کشور می‌توانند نقشی قابل توجه بازی کنند و از میزان اصطکاکات و اختلافات میان کشورهایشان در حوزه‌های گوناگون بکاهند.

درست است که ایران و ترکیه در حوزه‌های مختلف با یکدیگر اختلاف‌هایی دارند با این حال در مورد بسیاری حوزه‌ها نیز اشتراک نظر دارند. مساله‌ای که باید هدفِ اقدامات و فعالیت‌های روشنفکران و متفکران دو کشور قرار گیرد و در این رابطه باید تا جای ممکن پیوند‌ها میان تهران و آنکارا تقویت شود. البته که در این رابطه باید اقدامات عملی نیز از سوی دو کشور انجام شود.

مثلا می‌توان یک کمیته مشترک از روشنفکران و چهره‌های برجسته دو کشور تشکیل داد تا این کمیته زمینه‌های اختلاف میان دو طرف را بررسی و راهکار‌هایی قابل توجه و سازنده را برایشان ارائه کند. در مورد گزینه‌های محتمل در صورت مثلا فوت "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه نیز باید گفت که قدرت‌های غربی تمام تلاش خود را خواهند کرد تا ترکیه را همچنان در حوزه منافع و اردوگاه خود نگه دارند و در همین رابطه مثلا شاهدیم که سرمایه گذاری زیادی را روی "حلوصی آکار" وزیر دفاع کنونی ترکیه که هم شخصیتی نظامی و هم به نوعی غیرنظامی به حساب می‌آید انجام می‌دهند. با این همه نکته مهم و اساسی این است که پیش بینی آینده ترکیه چندان کار ساده‌ای نیست و وقوع بحران‌های ناخواسته در این کشور می‌تواند تا حد زیادی معادلات سیاسی در آن را پیچیده کند.

احمد جانسیز استاد روابط بین الملل دانشگاه گیلان تصریح کرد که بخش قابل توجهی از مردم ترکیه در شرایط کنونی نسبت به توسعه روابط کشورشان با قدرت‌های شرقی دیدگاه مثبتی دارند و همین مساله مخصوصا اردوگاه قدرت‌های غربی را به نگرانی انداخته است. در واقع، مردم ترکیه مخصوصا پس از جنگ سرد تا حد زیادی به این نتیجه رسیده اند که مثلا ساختار سازمان ناتو نیز کاستی‌های خاص خود را دارد و داشتن روابط با قدرت‌های غربی لزوما تامین کننده منافع آن‌ها نیست.

وی در ادامه افزود: چشم انداز اوج گیری مجدد جریان‌های اسلامگرا در آینده سیاسی ترکیه به شدت بالا است و اینکه بعضا گفته می‌شود جریان اسلام سیاسی در ترکیه به پایان خود رسیده به نظر من چندان واقع بینانه نیست. مساله‌ای که هم در رویکرد‌های افکار عمومی ترکیه و هم رویه‌های جریان‌های سیاسی این کشور به وضوح قابل مشاهده است.

در مورد مناسبات ایران و ترکیه نیز باید گفت که هم ایران و هم ترکیه، بعضا با موارد تهدید آمیز مشابهی طرف هستند که باید هر دو در مورد آن‌ها با یکدیگر متحد باشند. در این چهارچوب همانطور که پیشتر نیز گفته شد، کار کردن در مورد ظرفیت‌های خوب و مناسبِ همکاری‌جویانه میان دو طرف باید به شدت مورد توجه باشد. مساله‌ای که می‌تواند تاثیرات مثبت خود را بر حوزه‌هایی که دو کشور با یکدیگر در مورد آن‌ها اختلاف نظر دارند نیز نشان دهد.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: مسائل ترکیه منطقه غرب آسیا سازمان جاسوسی بریتانیا MI6 رجب طیب اردوغان هم ایران و هم ترکیه منطقه خاورمیانه قدرت های غربی ایران و ترکیه مساله ای بین المللی دو کشور قابل توجه منطقه ای حوزه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۴۷۹۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توافقات جدید گمرکی میان ایران و عراق برای تسهیل تجارت

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی گمرک ایران، رضوانی‌فر در این دیدار از مرزهای طولانی و همجواری ۵ استان مهم هم مرز ایران با کشور عراق یاد کرد که اهمیت تجارت ایران با عراق را دوچندان کرده است و توسعه روابط و هماهنگی و همکاری عمیق‌تر و همه جانبه دو کشور را ضروری‌تر می‌نماید.

وی افزود: ملاقات‌های منظم مرزی بین مدیران گمرکات مرزی دو کشور می‌تواند به اثربخشی این همکاری کمک کند.

معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران اظهار داشت: گمرک ایران با هدف تسهیل و توسعه تجارت برای تبادل اطلاعات گمرکی با گمرک عراق آمادگی کامل دارد.

وی ضمن اشاره به موقعیت ممتاز ایران در ترانزیت و عبور خارجی حدود ۱۷ میلیون تن کالا از مسیر ایران در سال گذشته در زمینه کامیونی و ریلی، رتبه اول ایران در کارنه تیر در دنیا را یادآور شد و در خصوص مبادله اطلاعات در راستای توسعه کارنه تیر و همچنین اجرای تیر الکترونیک در طرف عراقی اعلام آمادگی کرد.

رضوانی‌فر در ادامه اشتراک‌گذاری و هماهنگی در رویه‌ها و سیاست‌ها و اعمال شیوه‌های مشابه در مبادی مرزی مختلف و همچنین انطباق روزها و ساعات کاری گمرکات دو کشور را مفید و موجب تقویت تجارت و کاهش سردرگمی تجار و بازرگانان دو کشور دانست.

معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران در ادامه تسریع در اطلاع رسانی از تغییرات در رویه‌ها و مقررات گمرکی دو کشور را خواستار شد.

رضوانی فر با بیان اینکه سنگ بنای سیاست‌های گمرکی برای تسهیل و توسعه تجارت در سازمان جهانی گمرک نهاده می شود، اهمیت این سازمان را خاطرنشان کرد و همفکری و رایزنی کشورهای مسلمان را در پیشبرد اهداف و منافع مشترک خواستار شد.

وی همچنین از همکاری گمرک عراق در برگزاری مراسم اربعین حسینی قدردانی کرد و خواستار تشکیل یک کارگروه مشترک بین دو کشور جهت روان‌سازی بیشتر امور گمرکی زائران شد.

در این دیدار حمود حسانی رئیس کل گمرک عراق، جمهوری اسلامی ایران را از جمله مهمترین شرکای تجاری عراق معرفی کرد و توسعه روابط تجاری دو کشور را از اولویت‌های کشورش برشمرد.

وی با اظهار خرسندی از پیشبرد همکاری‌های گمرکی بین دو کشور، اظهار امیدواری کرد موضوعات مشترک با استمرار در همفکری و تبادل نظر پیگیری شود.

رئیس کل گمرک عراق وعده داد هماهنگی بیشتر دولت متبوعش با دولت اقلیم کردستان عراق را به منظور اعمال وحدت رویه گمرکی در این دو منطقه پیگیری کند.

وی همچنین از پدیده قاچاق سوخت در مبادی مرزی مشترک دو کشور اظهار تاسف کرد و افزود: گمرک عراق در رفع این معضل با طرف ایرانی همکاری خواهد کرد.

حمود حسانی ضمن اشاره به اهمیتی که کشورش در برگزاری باشکوه مراسم اربعین حسینی قائل است، بر تصمیم کشورش در تسهیل انجام امور گمرکی زائران و تجهیزات و مواکب تاکید کرد.

بر اساس این گزارش مذاکره برای امضای موافقت‌نامه همکاری و کمک متقابل اداری در امور گمرکی بین دولت‌های دو کشور به منظور تسهیل در تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی و ارائه تسهیلات در انجام رویه های گمرکی در مرزهای مشترک دو کشور، توافق بر امضای توافق‌نامه تسهیل ورود موقت وسایل نقلیه موتوری بین جمهوری اسلامی ایران و عراق، ایجاد تیر پارک اختصاصی در خارج از مرزهای گمرکی دو کشور به منظور پیشگیری از خطرات ناشی از توقف کامیون‌های حامل مواد سوختی در محدوده مرزی، همچنین استقرار نمایندگان سازمان‌های صدور مجوزهای ورود کالا از جمله استاندارد، واحدهای بهداشت و قرنطینه و سازمان‌های مرتبط در گمرکات مرزی عراق، از دیگر محورهای این دیدار عنوان شده است.

در این دیدار اثیر ثامن منعم؛ مدیر حقوقی و امور گمرکی و احمد عباس موسی؛ مدیر بخش فنی هیات گذرگاههای مرزی عراق و سامی جابر معاون سفیر عراق در ایران نیز حضور داشتند.

این گزارش می افزاید، در این دیدار ابراهیم نقدی؛ معاون حقوقی و نظارت گمرک ایران، مهدی معینیان؛ مشاور رئیس کل گمرک ایران و مدیر کل حراست و امور انتظامی، مرتضی خودسیانی؛ سرپرست دفتر همکاری‌های بین الملل گمرک، بهروز قره‌بیگی؛ ناظر گمرکات استان خوزستان و مدیر کل گمرک اهواز و محمود حسینی؛ معاون مدیرکل دفتر همکاری‌های بین الملل گمرک ایران نیز از طرف هیات ایرانی حضور داشتند.

کد خبر 6094065 محمدحسین سیف اللهی مقدم